Η Ταυτότητα της Ημέρας

19/06/2021, 11:28
Διαβάζεται σε 8'

Plus

Λεζάντα φωτογραφίας

Η ταυτότητα της ημέρας σήμερα Σάββατο 19 Ιουνίου 2021 είναι η 170η ημέρα του έτους. Η ανατολή του ηλίου έγινε στις 06:00 π.μ. και η δύση θα γίνει στις 20:52 μ.μ..

Σήμερα είναι Ψυχοσάββατο, του Αγίου αποστόλου Ιούδα, του Αγίου μάρτυρος Ζωσίμου, και του Οσίου Παϊσίου του Μεγάλου, και γιορτάζουν σήμερα οι Ζώσιμος, Ζωσιμία, Ιούδας, Ιουδήθ, Παΐσιος, Παϊσία.

Ψυχοσάββατο

Ψυχοσάββατο είναι η κοινή ονομασία του Σαββάτου πριν από την Κυριακή της Απόκρεω και του Σαββάτου πριν από την Κυριακή της Πεντηκοστής.

Αν και όλα τα Σάββατα του έτους είναι αφιερωμένα στις ψυχές των χριστιανών, που έχουν αποβιώσει ανά τους αιώνες, με την ελπίδα της ανάστασής τους κατά τη Δευτέρα Παρουσία, σύμφωνα με τις Γραφές, η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία τιμά και ειδικά τη μνήμη τους τα δύο προαναφερθέντα Σάββατα.

Η Χριστιανική Εκκλησία τιμά το σώμα του ανθρώπου ως «ναόν του εν ημίν Αγίου Πνεύματος» και διδάσκει ότι αυτό θα αναστηθεί κατά τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου, για να ενωθεί με την αθάνατη ψυχή. Γι’ αυτό απορρίπτει την καύση των νεκρών, την οποία θεωρεί ειδωλολατρική συνήθεια, και υιοθετεί την ταφή των νεκρών, ευχόμενη υπέρ αυτών.

Τα δύο Ψυχοσάββατα τιμώνται από τους πιστούς με μνημόσυνα στις εκκλησίες, τρισάγια στους τάφους των προσφιλών τους προσώπων, μοίρασμα κολλύβων και ελεημοσύνες στους φτωχούς («ψυχικό»). Το έθιμο απαγορεύει την εργασία, σύμφωνα το δίστιχο:

Ανάθεμα που δούλεψε τα τρία τα Σάββατα
Της Κρεατινής, της Τυρινής και των Αγιοθοδώρων.

Το Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής λέγεται και του Ρουσαλιού, επειδή έλκει την καταγωγή του από τη ρωμαϊκή γιορτή των Ρουσαλίων ή Ροζαλίων. Είναι η ημέρα, που σύμφωνα με τη λαϊκή δοξασία, οι ψυχές επιστρέφουν στον Κάτω Κόσμο, αφού κατά τη διάρκεια της πασχαλινής περιόδου κυκλοφορούσαν ελεύθερα πάνω στη γη. Τη θλίψη των ψυχών, αλλά και των οικείων τους, εκφράζει το δίστιχο:

Όλα τα Σάββατα να παν, να παν και να γυρίσουν
Το Σάββατο του Ρουσαλιού να πάει, να μην γυρίσει.

Στο Ψυχοσάββατο των Αγίων Θεοδώρων, που όμως δεν αναγνωρίζεται από την Εκκλησία, αναφέρεται και η παλαιότερη συνήθεια των ανύπαντρων κοριτσιών να τοποθετούν τα κόλλυβα κάτω από το μαξιλάρι τους και να παρακαλούν τον Άγιο να φανερώσει στον ύπνο τους τον άνδρα που θα παντρεύονταν.

Απόστολος Ιούδας ο Θαδδαίος

Ένας από τους δώδεκα μαθητές του Χριστού, η μνήμη του οποίου τιμάται από την Εκκλησία στις 19 Ιουνίου και 21 Αυγούστου.

Στην Καινή Διαθήκη, αναφέρεται και ως Ιούδας ο Ιακώβου (Λουκ. στ’ 16, Πράξ. α’ 13, Ιωάν, ιδ’ 22). Ήταν πιθανότατα αδελφός του Αποστόλου Ιακώβου του επιλεγόμενου Μικρού ή Αλφαίου. Στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου (ι’ 3) μνημονεύεται ως Λεββαίος (θαραλλέος) ο επικληθείς και Θαδδαίος (μεγάθυμος), ενώ στο Ευαγγέλιο του Μάρκου (γ’ 18) απλώς ως Θαδδαίος. Με αφορμή τις ονομασίες αυτές του Ιούδα στα Ευαγγέλια, ο Ιερώνυμος τον χαρακτηρίζει Τριώνυμο (τρία ονόματα).

Ο Ιούδας υπήρξε μαθητής του Ιωάννου του Προδρόμου κι έδρασε στη Μεσοποταμία. Μαρτύρησε στην Έδεσσα (σημερινή Ούρφα Τουρκίας) ή στη Βηρυτό περί το 80.

Η αποδιδόμενη σε αυτόν συγγραφή της «Καθολικής Επιστολής» της Καινής Διαθήκης από παλαιότερους, αλλά και νεώτερους ερμηνευτές, δεν πρέπει να θεωρείται βέβαιη, λόγω ελλείψεως στοιχείων. Μάλλον συγγραφέας της Καθολικής Επιστολής είναι ο Ιούδας ο αδελφόθεος.

Απολυτίκιο

Χριστού σε συγγενή, ω Ιούδα ειδότες, και μάρτυρα στερρόν, ιερώς ευφημούμεν, την πλάνην πατήσαντα, και την πίστιν τηρήσαντα, όθεν σήμερον, την παναγίαν σου μνήμην, εορτάζοντες, αμαρτημάτων την λύσιν, ευχαίς σου λαμβάνομεν.

Άγιος Ζώσιμος

τρατιώτης από την Απολλωνιάδα, που μαρτύρησε με αποκεφαλισμό κατά τους διωγμούς του ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού (98-117). Η μνήμη του τιμάται από τη χριστιανική εκκλησία στις 19 Ιουνίου. Την ημέρα αυτή γιορτάζουν όσοι φέρουν το όνομα Ζώσιμος και Ζωσιμία.

Απολυτίκιο

Στολαίς ταις εξ αίματος ωραϊζόμενος, Κυρίῳ παρίστασαι τω Βασιλεῖ ουρανῶν, αοίδιμε Ζώσιμε· όθεν συν ασωμάτων και μαρτύρων χορείαις, άδεις τη τρισαγίω και φρικτή μελωδία· διο ταις ικεσίαις ταις σαις σώζε τους δούλους σου.

Όσιος Παΐσιος ο Μέγας

Χριστιανός ασκητής, η μνήμη του οποίου τιμάται στις 19 Ιουνίου. Την ημέρα αυτή γιορτάζουν όσοι φέρουν το όνομα Παΐσιος και Παϊσία.

Ο Παΐσιος γεννήθηκε το 300 στην Αίγυπτο και καταγόταν από πλούσιους και ευσεβείς γονείς. Ήταν δε ο μικρότερος από τα επτά αδέλφια του. Σε μικρή ηλικία, έμεινε ορφανός από πατέρα, αλλά η ενάρετη και στοργική μητέρα του τον ανέθρεψε με τα διδάγματα του Ευαγγελίου.

Όταν ενηλικιώθηκε, ο Παΐσιος πήγε στην έρημο κοντά στον περίφημο για την αρετή, την άσκηση και τη σοφία του αββά Παμβώ, μετά τον θάνατο του οποίου απομακρύνθηκε στα ενδότερα της ερήμου, όπου έζησε με αυστηρή νηστεία και προσευχή. Αναφέρεται ότι επί εβδομήντα έτη δεν γεύτηκε καμία τροφή, παρά μόνο κάθε Κυριακή τη Θεία Κοινωνία.

Η φήμη του άρχισε να διαδίδεται ταχέως και πολλοί προσέτρεχαν προς αυτόν για να ζητήσουν την ευλογία του και να ακούσουν τους παρηγορητικούς λόγους του. Γι’ αυτό το λόγο ονομάσθηκε Μέγας από την Εκκλησία.

Γέροντας πλέον, μετά από παρακλήσεις πολλών αδελφών, εγκατέλειψε την έρημο και εγκαταστάθηκε κοντά σε κατοικημένες περιοχές, όπου δίδασκε και νουθετούσε τους πιστούς. Κοιμήθηκε ειρηνικά και τον έθαψαν στην έρημο, όπου ασκήτευσε.

Απολυτίκιο

Ο ένσαρκος άγγελος, των Μοναστών κορωνίς, ο άσαρκος άνθρωπος, των ουρανών οικιστής, ο θείος Παΐσιος, χαίρει τη αυτού μνήμη, συν ημίν εορτάζων, νέμει τοις κοπιώσι, δι’ αυτόν θείον χάριν διο εν προθυμία πολλὴ τούτον τιμήσωμεν.

Επέτειοι και Λοιπές Εορτές

Ημέρα της Χειραφέτησης (Emancipation Day ή Juneteenth) στις ΗΠΑ. Ομοσπονδιακή αργία (από το 2021), με την οποία τιμάται το τέλος της δουλείας στις 19 Ιουνίου 1865.
Στην Ουρουγουάη τιμούν την επέτειο των γενεθλίων του Χοσέ Αρτίγας, εθνικού ήρωα της χώρας και την »Ημέρα του Ποτέ Ξανά» για τα θύματα της στρατιωτικής δικτατορίας (1973-1985).
Ημέρα της Ανεξαρτησίας στην Ουγγαρία. Εορτάζεται η αποχώρηση και του τελευταίου Σοβιετικού στρατιώτη από την χώρα, στις 19 Ιουνίου 1991 και τιμώνται τα θύματα της Ουγγρικής Επανάστασης του 1956.
Εθνική Ημέρα Μαρτίνι στις ΗΠΑ.

Σαν σήμερα

Η Μάχη του Κιλκίς – Λαχανά

Η Μάχη του Κιλκίς, λιθογραφία του Σωτήρη Χρηστίδη (1858-1940)

Ελληνοβουλγαρική ένοπλη σύγκρουση σε τρεις τομείς, κατά τη διάρκεια του Β’ Βαλκανικού Πολέμου. Η έκβασή της υπέρ των ελληνικών όπλων, άνοιξε τον δρόμο για την απελευθέρωση της Ανατολικής Μακεδονίας και σηματοδότησε την κατάρρευση των βουλγαρικών φιλοδοξιών για την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης. Η μάχη του Καλινόβου – Κιλκίς – Λαχανά είναι περισσότερο γνωστή ως Μάχη του Κιλκίς – Λαχανά.

Κατά τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο, οι Βούλγαροι κατέλαβαν το Κιλκίς (Κουκούς, όπως το ονόμαζαν) στις 26 Οκτωβρίου 1912, την ημέρα που ο ελληνικός στρατός έμπαινε νικηφόρα στη Θεσσαλονίκη. Σκόπευαν να το χρησιμοποιήσουν ως ορμητήριο των επιχειρήσεών τους στη Μακεδονία και ειδικότερα για την πραγματοποίηση του μεγάλου τους ονείρου, την κατάληψη της Θεσσαλονίκης. Το Κιλκίς κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα ήταν άντρο κομιτατζήδων, ενώ στην πόλη είχαν απομείνει μόνο 30 ελληνικές οικογένειες.

Από την ημέρα της κατάληψή του, οι Βούλγαροι πραγματοποίησαν ένα εκτεταμένο δίκτυο οχυρωματικών έργων και δημιούργησαν μία αμυντική γραμμή που εκτεινόταν από το Καλίνοβο (σήμερα Σουτογιαννέικα Κιλκίς) μέχρι το χωριό Λαχανάς στα βόρεια του σημερινού Νομού Θεσσαλονίκης. Ειδικά τα οχυρωματικά έργα στην περιοχή του Κιλκίς είχαν ανάπτυγμα γύρω στα 10 χιλιόμετρα και βάθος έξι χιλιόμετρα.

Το ελληνικό επιτελείο, μετά τον αρχικό αιφνιδιασμό της 16ης Ιουνίου, αποφάσισε να επικεντρώσει την κύρια επιθετική του ενέργεια στη γραμμή Καλινόβου – Κιλκίς – Λαχανά. Αν κατόρθωνε να εκπορθήσει τη βουλγαρική αμυντική γραμμή, ο δρόμος προς την κοιλάδα του Στρυμώνα και τις Σέρρες ήταν ανοιχτός. Διαφορετικά διακυβευόταν η τύχη της Θεσσαλονίκης και των ελληνικών κατακτήσεων στη Μακεδονία.

Η ελληνική επίθεση εκδηλώθηκε το πρωί της 19ης Ιουνίου 1913, σύμφωνα με το επιτελικό σχέδιο. Η 1η Μεραρχία με διοικητή τον αντιστράτηγο Μανουσογιαννάκη και η 6η Μεραρχία με διοικητή τον συνταγματάρχη Δελαγραμάτικα ενήργησαν επίθεση στον ορεινό τομέα του Λαχανά, οι Μεραρχίες 2η (διοικητής υποστράτηγος Καλάρης), 3η (διοικητής Υποστράτηγος Δαμιανός), 4η (υποστράτηγος Μοσχόπουλος), 5η (Συνταγματάρχης Γεννάδης) διατέθηκαν για τη βασική επιθετική ενέργεια στο Κιλκίς. Η 10η Μεραρχία υπό τον συνταγματάρχη Παρασκευόπουλο επιτέθηκε κατά των υψωμάτων του Καλίνοβου. Η ταξιαρχία του Ιππικού υπό τον συνταγματάρχη Ζαχαρακόπουλο συνέδεε τις τέσσερεις μεραρχίες του «κέντρου» με την 10η. Η συνολική δύναμη των ελληνικών δυνάμεων ανερχόταν σε 117.861 άνδρες και 176 κανόνια. Την αμυντική γραμμή των Βουλγάρων υπερασπιζόταν η 2η Στρατιά υπό τον στρατηγό Ιβανώφ, με δύναμη άνω των 40.000 ανδρών.

Οι μάχες από την πρώτη στιγμή ήταν πεισματώδεις και πολλές φορές εκ του συστάδην: σώμα με σώμα και εφ’ όπλου λόγχη. Οι ελληνικές απώλειες υπήρξαν μεγάλες. Λόγω του λοφώδους και γυμνού εδάφους της περιοχής, οι Έλληνες στρατιώτες ήταν διαρκώς εκτεθειμένοι στα εχθρικά πυρά. Μετά από σφοδρές, κατά κύματα, επιθέσεις, ο ελληνικός στρατός το βράδυ της 20ης Ιουνίου βρέθηκε σε απόσταση ολίγων εκατοντάδων μέτρων από τις πρώτες οχυρωματικές θέσεις των υπερασπιστών του Κιλκίς.

Οι Βούλγαροι είχαν δημιουργήσει ένα εκτεταμένο δίκτυο ορυγμάτων, τα οποία ήταν ενισχυμένα με πρόχειρα, αλλά καλοφτιαγμένα πυροβολεία. Ήταν βέβαιο ότι μία κατά μέτωπο επίθεση θα στοίχιζε στους επιτιθέμενους σημαντικές απώλειες και θα τους καθήλωνε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Γι’ αυτό, το επιτελείο διέταξε την 2α Μεραρχία να εκτελέσει πλευρικό νυχτερινό αιφνιδιασμό, που ήταν απολύτως επιτυχημένος. Μόλις ξημέρωσε η 21η Ιουνίου επιτέθηκαν και οι υπόλοιπες τρεις μεραρχίες του κεντρικού τομέα. Στις 11 το πρωί οι Βούλγαροι άρχισαν να υποχωρούν σε όλο το μήκος του μετώπου με κατεύθυνση τη Δοϊράνη και τον Στρυμώνα. Ο αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος διέταξε την 4η και 5η Μεραρχία να τους καταδιώξουν. Το ισοπεδωμένο Κιλκίς ήταν υπό ελληνικό έλεγχο.

Αμέσως σχεδόν ξέσπασε οξεία αντιπαράθεση μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας για τις εκτεταμένες καταστροφές, που προκλήθηκαν στο Κιλκίς. Η βουλγαρική πλευρά κατηγόρησε τον ελληνικό στρατό ότι πυρπόλησε την πόλη, ενώ το ελληνικό στρατηγείο υποστήριξε ότι την πόλη πυρπόλησαν οι υποχωρούσες βουλγαρικές μονάδες. Ο ανταποκριτής των Τάιμς του Λονδίνου Κρόφορντ Πράις θα γράψει:

Η πόλις του Κιλκίς εκαίετο ήδη όταν είχον εισέλθει εις αυτήν οι Έλληνες, συνεπεία του πυρός του πυροβολικού – γεγονός άξιον ιδιαιτέρας προσοχής, αφού ακολούθως υπεστηρίχθη ότι δήθεν επυρπολήθη υπό του νικηφόρου στρατού.

Στο δεξιό της ελληνικής παρατάξεως, η 1η και η 6η Μεραρχία έδωσαν πείσμονες μάχες για να καταλάβουν τα υψώματα του Λαχανά. Η 1η Μεραρχία είχε πιο εύκολο έργο, καθώς προχώρησε χωρίς ιδιαίτερη αντίσταση. Αντίθετα, η 6η Μεραρχία αντιμετώπισε ισχυρότερη αντίσταση από τους Βούλγαρους και χρειάστηκε η εφ’ όπλου λόγχη για να καταληφθούν τα στρατηγικής σημασίας υψώματα 605 και 544 το βράδυ της 19ης Ιουνίου. Την επομένη, οι δύο μεραρχίες συνέκλιναν για να αντιμετωπίσουν τον βουλγαρικό στρατό στα χαρακώματα του Λαχανά. Στις 3 το απόγευμα της 21ης Ιουνίου οι δύο μεραρχίες επιτέθηκαν κατά των βουλγαρικών θέσεων και σε μία ώρα τους κατέβαλαν, αφού οι Βούλγαροι έχοντας πληροφορηθεί την κατάρρευση του μετώπου στο Κιλκίς, άρχισαν να υποχωρούν άτακτα προς τα βορειοανατολικά. Κύριο μέλημα της ηγεσίας τους ήταν να προλάβουν να διατηρήσουν υπό την κατοχή τους τις γέφυρες του Στρυμώνα, προτού φθάσουν εκεί οι ελληνικές δυνάμεις.

Στον τομέα του Καλίνοβου, η 10η Μεραρχία είχε απέναντί της την 3η Ταξιαρχία της 3ης Μεραρχίας του Βουλγαρικού στρατού, η οποία ήταν οχυρωμένη στα δύσβατα υψώματα της περιοχής. Στις 8 το πρωί της 19ης Ιουνίου επιχείρησε επίθεση εναντίον των εχθρικών θέσεων, αλλά αποκρούστηκε. Την επομένη απόσπασμα της 10ης Μεραρχίας κατέλαβε τη Γευγελή, που είχε εγκαταλειφθεί από τους Βουλγάρους και βρήκε άθικτη τη γέφυρα του Αξιού. Το απόγευμα της ίδιας ημέρα η ίδια μονάδα κατέλαβε τους Ευζώνους και στη συνέχεια διατάχθηκε να μεταβεί στο Κιλκίς, όπως και η υπόλοιπη μεραρχία. Όμως, η αντίσταση των Βουλγάρων συνεχιζόταν στα υψώματα του Καλίνοβου, μέχρι το απόγευμα της 21ης Ιουνίου, οπότε υποχώρησαν μετά τη διάσπαση του μετώπου στο Κιλκίς.

Μετά την επικράτηση των ελληνικών όπλων, ο Έλληνας επιτελάρχης αντιστράτηγος Βίκτωρ Δούσμανης τηλεγράφησε στον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο:

Μετά χαράς αναγγέλλω την κατάληψιν του Κιλκίς, μετά τριήμερον σφοδρόν αγώνα. Ο εχθρός καταδιώκεται κατά πόδας. Ηθικόν στρατού μας έκτακτον.

Η ελληνική νίκη ήταν σπουδαία, από κάθε άποψη, αλλά το κόστος σε αίμα βαρύ. Οι νεκροί και οι τραυματίες ανήλθαν σε 8.828 άνδρες. Ιδιαίτερα υψηλές ήταν και οι απώλειες σε αξιωματικούς, καθώς ηγούνταν των μονάδων τους για να εμψυχώσουν τους άνδρες τους, πολλοί από τους οποίους ήταν νεοσύλλεκτοι. Μία άλλη εξήγηση μας δίνει ο στρατηγός Στέφανος Σαράφης στα απομνημονεύματά του:

Οι Βούλγαροι είχαν ορίσει καλούς σκοπευτές για να χτυπούν ειδικά τους αξιωματικούς που φαίνονταν γιατί γυάλιζαν τα χρυσά γαλόνια στο καπέλο και τις επωμίδες. Ύστερα από αυτό διατάχτηκε όλοι οι βαθμοφόροι να βγάλουν τα διακριτικά τους για να μην γνωρίζονται από μακριά». Οι απώλειες από τη βουλγαρική πλευρά ήταν 6.971 άνδρες νεκροί και τραυματίες, καθώς και 2.500 αιχμάλωτοι.

Η επόμενη πολεμική αναμέτρηση Ελλήνων και Βουλγάρων θα γίνει στις 23 Ιουνίου 1913 στη Δοϊράνη.

Πηγή: sansimera.gr